“Thôi nhé, từ nay cả công ty sẽ tập trung vào trồng cải nhé, chứ không làm sách tôn giáo, sách kinh tế, sách lịch sử, sách chính trị gì nữa nhé”. Đấy là câu kết luận mới đây của giám đốc một công ty sách ở Hà Nội.
Đối với Trang the Ridiculous thì đấy là câu tổng kết hiện trạng văn hóa đọc của thanh niên thủ đô.
Hồi phố Hàng Sách (tức khu Đinh Lễ - Nguyễn Xí) sốt cuốn “Xin lỗi, em chỉ là con đĩ”, mắt mình bình thường đã trố, mấy hôm ấy còn trố hơn, tưởng rách cả mí. Không thể tin nổi. Nghe nói công ty nọ đã thắng lớn nhờ thành công trong việc xin giữ lại từ “đĩ” trên tựa.
Nhớ lại dạo trước đó mấy tháng, có đồng chí gửi cho tôi đường link vào chuyện này. Tôi không mấy thích đọc sách, nhất là sách văn học (xin thành thực thú nhận như vậy), nhưng thấy nói nhiều người khóc khi thưởng thức “Xin lỗi, em chỉ là con đĩ”, nên tò mò thử skim cái xem sao. Được vài đoạn đã chán lắm rồi, nhưng lại thấy nhiều người bảo càng đọc càng hay, càng về cuối càng phê, nên lại tò mò cố nốt, nốt, nốt. Kết quả là mất mịa nó một tiếng đồng hồ, rước thêm cái bực vào thân. Thời gian của cán bộ chứ có phải đùa đâu! Tôi cáu kỉnh viết emai thông báo: “Trung ương nghiêm cấm các đồng chí gửi những truyện lãng mạn tiểu tư sản qua mạng. Đồng chí nào còn vi phạm sẽ chịu kỷ luật Đảng nghiêm khắc!”.
Phố Hàng Sách lúc nào cũng nhộn nhịp, nhưng tôi không nghĩ đó là dấu hiệu cho thấy văn hóa đọc ở thủ đô phát triển, bởi vấn đề là chúng ta đang đọc như thế nào và để thu được cái gì. Thị trường sách thỉnh thoảng lại lên những cơn sốt với những cuốn gần như không có gì chung:
- Nhật ký Đặng Thùy Trâm: Quyển này ta cứ coi như một hình thức nghị quyết đi, buộc phải sốt, không sốt không được. Nhưng giả dụ như đó không phải là nghị quyết, thì nó thành bét-xen-lơ là vì cái gì nhỉ? Khó hiểu là.
- Tự truyện Lê Vân Yêu và Sống: Sốt là phải rồi, nhân vật xinh đẹp, đa đoan, đã từng nổi tiếng, đã từng bí ẩn.
- Hồi ký Hilary Clinton: Nhân vật là một nữ chính trị gia, vợ Bill Clinton, được nhiều người Việt Nam biết đến. Nhưng sách rõ dày, dày hơn cuốn Lê Vân nhiều, văn dịch, nhân vật không phải người VN, không phải dân show-biz. Như vậy về nguyên tắc mà nói, lẽ ra nó không gây sốt.
- Hạt cơ bản, Rừng Na Uy, Cuộc đời của Pi…: Không hiểu sao lại sốt???
Một trong những đặc điểm của hàng hóa sách là người tiêu dùng có thể mua mà không sử dụng (nói chính xác hơn là không sử dụng đúng chức năng của nó). Nghĩa là rất có thể người ta chỉ mua sách chứ không đọc sách, mua về xếp đấy đã. Thảo nào mà có chuyện, tôi tặng một người bạn cuốn Định lý cuối cùng của Fermat (đây là một cuốn sách viết về toán học theo cách rất dễ hiểu và hay), và đổi lại, vài tháng sau, được bạn tặng cho cuốn… Hạt cơ bản. Thì toán học với vật lý lại chẳng môn đăng họ đối quá còn gì! Có người còn bảo tôi rằng Chiếc Lexus và cây ôliu là dâm thư nữa kia, bạn tin không?
+++++
Các ý kiến trên của mình hoàn toàn là nhận định chủ quan. Có gì mọi người bỏ qua cho. Xin lỗi, em chỉ là phóng viên. 