“Ngoài lý do tuyên
truyền, lý do đối ngoại và những lý do khác tương tự, có một việc mà không
chính quyền nào, kể cả chính quyền cộng sản, có thể bỏ qua, đấy là mọi sự đều
phải được hợp pháp hóa”.
“Trong tương lai, giai
cấp cầm quyền không thể biện hộ, dù trong nội bộ, việc sử dụng bừa bãi các biện
pháp nhân danh mục đích “lý tưởng”. Nó vẫn sẽ còn ba hoa về chủ nghĩa cộng sản
như là mục đích cuối cùng; nếu không làm thế thì sự độc quyền cũng sẽ tiêu ma.
Nhưng đấy có lẽ chỉ là thói quen sử dụng bừa bãi các phương tiện còn sót lại từ
quá khứ mà thôi. Không phải lúc nào nó cũng dám liều như trước nữa. Một sức
mạnh lớn hơn, đấy là nỗi sợ trước dư luận quốc tế – sợ làm ảnh hưởng đến hình
ảnh của mình, quyền lực tuyệt đối của mình – đã làm cho nó dao động, chùn tay”.
Milovan Djilas (1911-1995) – phó tổng thống, cán bộ phụ
trách công tác tư tưởng ở Nam Tư giai đoạn cuối những năm 40, đầu những năm 50
thế kỷ trước – đã viết như thế trong “Giai cấp mới” (1957), tác phẩm kinh điển phân
tích, mổ xẻ chủ nghĩa cộng sản.
Liên hệ từ những điều ông viết, mới hiểu, trong các vụ việc
như Tiên Lãng, Văn Giang, cái mà chính quyền ngại nhất thực ra lại chính là
luật pháp. Lâu nay họ đâu có bao giờ làm theo luật, mà chỉ dùng khủng bố, đàn
áp, huy động cả hệ thống công an-dân phòng-an ninh lẫn cỗ máy truyền thông “nhà
trồng được” vào việc bịt miệng người dân. Họ làm vậy bởi vì, và để che đậy một
điều, rằng điểm yếu của họ, cái khiến họ khó đấu lại được với xã hội, là luật
pháp.
Vì vậy cho nên, chiến thắng bằng lý luận, bằng tranh biện,
bằng luật pháp, dù sao đi nữa, cũng là chiến thắng bước đầu.
Cuộc đối thoại giữa nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT Đặng Hùng Võ
và nông dân Văn Giang đã kết thúc với việc ông Đặng Hùng Võ thừa nhận có sự
trái pháp luật, và ông nhận lỗi. Nhưng ông Đặng Hùng Võ không phải là “phe
thua”.
Phe thua là các đồng chí núp sau những lợi ích mà các dự án
ở Văn Giang sẽ đem lại.
Phe thua là những vị bấy lâu nay vẫn đả kích tất cả: Dân Văn
Giang thì Chí Phèo, ăn vạ; đám blogger lề trái thì “phản động, xúi giục, giật
dây, kích động”; phóng viên lề phải thì “cảm tính, cực đoan”.
Và phe thua cũng là cái cơ chế đã đẻ ra tất cả những chuyện
ấy.
Nhưng tất cả chỉ mới là bước đầu.
* * *
VỤ ĐẤT ĐAI VĂN GIANG:
GS-TS. ĐẶNG HÙNG VÕ THỪA NHẬN CÓ LỖI
- Nguyên thứ trưởng lý giải các sơ sót
trong việc ký tờ trình cho Thủ tướng và nguyên nhân của việc ban hành gấp
rút quyết định giao đất.
Cuộc đối thoại của nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi
trường (TN&MT) Đặng Hùng Võ với người dân Văn Giang, đại diện là luật sư
Trần Vũ Hải, bắt đầu từ 2 giờ chiều 8-11 tại trụ sở Bộ thu hút nhiều người.
Ngoài những người dân ở trong phòng họp, cả trăm người khác cũng tụ tập ở ngoài
cổng để chờ tin.
Ông Võ muốn “nói lại” về tờ trình liên quan đến việc giao
đất mà ông, với tư cách thứ trưởng, ký trình Thủ tướng Chính phủ vào năm 2004.
Cụ thể, ngày 29-6-2004, ông ký Tờ trình số 99/TTr-BTNMT gửi
Thủ tướng Chính phủ, có nội dung tham mưu về việc thu hồi đất ở huyện Văn Giang
để xây dựng đường, mương thủy lợi và khu đô thị thương mại - du lịch Văn Giang
(sau này được biết đến với tên gọi Ecopark). Một ngày sau, Phó Thủ tướng ký
thay Thủ tướng Chính phủ Quyết định 742 về việc giao đất để thực hiện dự án.
(Ngày 30-6-2004 là ngày cuối cùng Luật Đất đai 2003 có hiệu lực).
Về thời gian trình và quyết định trong vòng hai ngày, ông Võ
lý giải: “Sở dĩ phải đẩy nhanh tiến độ vì là dự án trọng điểm. Khi cuộc sống
cần thì không thể chờ luật. Tôi quan niệm như vậy khi đứng trước dự án dù bà
con có thể cho rằng tôi sai. Đó là con đường chiến lược, mang lại lợi ích cho
Hưng Yên, Hà Nội và ngay cho người dân Văn Giang. Khi ký trình tôi đã cân nhắc
kỹ, nếu dừng lại dự án sẽ phải chậm 1,5-2 năm vì phải làm lại từ đầu. Ký thì
chắc chắn có điều tiếng. Nhưng nếu phân tích lịch trình toàn bộ như trên thì
thấy hợp lý thôi”.
Luật sư Trần Vũ Hải cho rằng theo quy định của pháp luật tại
thời điểm ký Quyết định 742, thẩm quyền quyết định giao đất thuộc về Chính phủ
chứ không phải Thủ tướng Chính phủ. Ông Võ ký tờ trình, trình Thủ tướng Chính
phủ cũng sai.
Ông Võ thừa nhận các quyết định về quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất, thu hồi đất, giao đất thì đúng là thuộc thẩm quyền Chính phủ. “Nhưng
suốt 10 năm, kể từ ngày 15-10-1993 cho đến ngày 1-7-2004, tất cả dự án đều như
thế chứ không phải riêng dự án này. Thông lệ nó là vậy. Đây là một cách vận
hành của Chính phủ và tôi cũng đã góp ý là nên thay đổi” - ông nói.
Sau một hồi tranh luận, ông thừa nhận thẩm quyền ban hành
Quyết định 742 là không phù hợp với pháp luật. “Nếu có sự ủy quyền của Chính
phủ cho Thủ tướng Chính phủ ký cũng không đúng pháp luật”.
Người dân Văn Giang cho rằng đất của họ chưa bị thu hồi thì
đã bị giao cho nhà đầu tư. Tại buổi đối thoại, ông Võ nói: “Đây là tờ trình về
thu hồi đất chứ không phải giao đất. Vì lúc đó cơ chế là không có giao đất (chỉ
trừ trường hợp có một nhà đầu tư duy nhất, không qua đấu thầu) mà là đấu thầu,
nên đáng ra đây là quyết định thu hồi đất để đấu giá”.
Cuối cuộc đối thoại, ông Võ đã nhận trách nhiệm về mình: “Ở
cương vị cá nhân, tôi mà không giám sát được những việc chệch choạc thì tôi
chịu trách nhiệm. Còn những thất thoát của bà con, đó là lỗi của tôi”.
Cuộc đối thoại kết thúc trong tiếng vỗ tay của mọi người và
sự hài lòng của người dân Văn Giang. Ông Đặng Văn Dật (xã Xuân Quan, Văn Giang)
nói: “Bước đầu cởi mở như ông Võ đã cởi được những sợi dây oan ức của nhân dân
Văn Giang hàng mấy năm nay… Bản thân ông Võ nhận như thế bước đầu là được. Ông
nghỉ hưu lâu rồi nên có thể không nhớ rõ hồ sơ nhưng ông ấy nhận rõ được vấn đề
là tốt rồi. Chúng ta sửa được một cái sai thì sẽ sửa được những cái tiếp theo”.
Dự án khu đô thị Văn Giang được Thủ tướng cho phép thực
hiện, giao Công ty Đầu tư và Phát triển Đô thị Việt Hưng làm chủ đầu tư. Dự án
có quy mô khoảng 500 ha thuộc ba xã Xuân Quan, Phụng Công, Cửu Cao thuộc huyện
Văn Giang và 55 ha để làm đường giao thông liên tỉnh Hà Nội - Hưng Yên. Sáng
24-4-2012, UBND huyện Văn Giang đã thực hiện cưỡng chế 5,8 ha đất của 166 hộ
tại xã Xuân Quan gặp phải sự phản đối của khoảng 200 người dân…