Có nhiều người hay hỏi tôi, trực tiếp hoặc gián tiếp, là
đã thấy hối hận vì không ở lại Mỹ mà lại về Việt Nam chưa.
Nhìn những hình ảnh như thế này thì làm sao lại có thể
không muốn về Việt Nam cơ chứ:
“Để Việt Nam đến được thời điểm ấy, không thể tránh khỏi
việc phải có một thiểu số can đảm đi đầu. Đó là những bạn trẻ đã xuống đường mỗi
sáng chủ nhật, giơ cao khẩu hiệu đòi chính quyền minh bạch. Là những bạn trẻ đã
cầm hoa, cầm bóng bay đi phát, làm xanh rực cả Bờ Hồ. Là những bạn trẻ đã đan
chặt tay vào nhau để bảo vệ bạn mình, không cho công an bắt. Là những bạn trẻ
đã bị khiêng lên xe buýt trong tà áo dài lấm lem đất cát, quần áo nhàu nát, mặt
đỏ bừng mồ hôi…”.
Tôi thích câu nói này của một người bạn: “Suy cho cùng,
Việt Nam là một đất nước còn rất nhiều điều tồi tệ, nhưng chính vì thế, lại
càng có nhiều việc để chúng ta làm”.
Nếu tưởng tượng xã hội Việt Nam là một cái ao tù và người
dân chúng ta là những con cá trong đó, thì sao? Chúng ta chỉ có hai lựa chọn:
1. Hoặc là nhảy khỏi cái ao đó để sang ao khác/ ra sông; 2. Hoặc là bằng mọi
cách phải thay đổi chất lượng nước trong ao để nó trong sạch hơn và cái ao của
chúng ta trở thành một nơi đáng sống hơn.
Lựa chọn 1 không dễ đâu. Không phải con cá nào cũng nhảy
sang ao khác hoặc ra sông được. Không phải người dân nào cũng có thể lo đủ tài
chính cho con cái (hoặc bản thân) du học rồi kiếm đường ở lại nước ngoài. Xét đến cùng, chỉ có một thiểu số được như vậy. Mà đó có lẽ còn là con đường danh giá nhất, so với đi lao động, hôn nhân không tình yêu, hay tị nạn chính trị.
Vậy thì đa số chúng ta chỉ còn lựa chọn 2: Thay đổi nước
ao, tức là thay đổi xã hội.
Mà quên, chúng ta còn một lựa chọn thứ ba nữa: Cứ để mọi
chuyện như thế này và cùng chết ngạt trong ao tù.
Mọi người hỏi tôi có hối hận vì đã về Việt Nam không. Câu
trả lời của tôi dĩ nhiên là KHÔNG, hay ít nhất là CHƯA BAO GIỜ. Tất nhiên có một
vài bất tiện, ví dụ như tròn hai tháng về nước thì bất thình lình bị tóm cổ lên
đồn CA Tràng Tiền (26/3), tròn ba tháng thì lại được đưa về đồn CA quận Long
Biên (chủ nhật 26/4), ít nhất một lần bị an ninh tát vào mặt, và còn một số
chuyện khác. Nhưng nói chung, tôi coi tất cả những cái đó chỉ là vài bất tiện
nho nhỏ, về căn bản không có gì đáng kể.
Song có một điều chắc chắn, là tôi sẽ vô cùng hối hận nếu
không ở Việt Nam những năm tháng này.
Hà Nội, chủ nhật 19/4/2015. Ảnh: Hoàng Thành
